บันทึกการเรียนรู้นอกห้องเรียน
Out class: 23 สิงหาคม 2556
Out class: 23 สิงหาคม 2556
หลักสูตรการทำน้ำหมักชีวภาพ
ความเป็นมา
น้ำหมักชีวภาพ
เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะเป็นของเหลวสีน้ำตาลโดยการสกัดอินทรีย์
วัตถุจากพืช
ผักและผลไม้โดยวิธีธรรมชาติ ส่วนใหญ่จะเป็นการผลิตในระดับครัวเรือนและชุมชน
โดยใช้เทคโนโลยีการผลิตพื้นบ้าน และมีสูตรและรูปแบบการผลิตที่แตกต่างกันไป
อาทิเช่น การใช้จุลินทรีย์ในท้องถิ่น การใช้จุลินทรีย์เตรียมเฉพาะ การใช้น้ำตาล
น้ำอ้อย น้ำผึ้งกากน้ำตาล ร่วมในกระบวนการผลิต เป็นต้น อีกทั้ง
มีการเผยแพร่การใช้ประโยชน์ในหลายด้านได้แก่ ด้านสุขภาพ การเกษตรและสิ่งแวดล้อม
สำหรับข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์น้ำหมักชีวภาพที่มีอยู่ในปัจจุบันส่วนใหญ่จะเป็นข้อมูลทางด้านการเกษตรและสิ่งแวดล้อม
แต่สำหรับการบริโภค ยังพบปัญหาสำคัญได้แก่ ประชาชนยังขาดความรู้ ความเข้าใจ
ขาดข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ในเรื่องของกระบวนการผลิต การบรรจุ การเก็บรักษา
และการตรวจสอบคุณภาพซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการพัฒนาผลิตภัณฑ์น้ำหมักชีวภาพ
เพื่อให้มีความปลอดภัย และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้บริโภคอย่างแท้จริง
ตระหนักถึงประสิทธิภาพในการใช้น้ำหมักชีวภาพ
และประโยชน์ในการใช้น้ำหมักชีวภาพ
โดยมุ่งเน้นให้ความรู้ ความเข้าใจ และความสำคัญเกี่ยวกับน้ำหมักชีวภาพ
การผลิต น้ำหมักชีวภาพเพื่อบริโภคในครัวเรือน ตลอดจนสุขลักษณะที่ดีของผู้ผลิต
ชุมชนบ้านขวาง เป็นชุมชนที่มีอาณาเขต ทางทิศเหนือติดต่อกับ หมู่ที่ 3 ตำบลท่างิ้ว ทางทิศใต้ติดต่อกับ หมู่ที่ 5 ตำบลนาทราย
ทางทิศตะวันตกติดต่อกับ หมู่ที่ 4 ตำบลท่างิ้ว
และทางทิศตะวันออกติดต่อกับ หมู่ที่ 3 ตำบลท่างิ้ว
ชุมชนบ้านขวางชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา และรองลงมาก็คืออาชีพรับจ้าง
ซึ่งรายได้ของหมู่บ้านเฉลี่ย 13,220,450 บาท/ปี
ในชุมชนมีชาวบ้านที่นับถือศาสนาพุทธ 99% และนับถือศาสนาอิสลาม
1 % การตั้งบ้านเรือนในชุมชนจะเรียงรายไปตามแนวสองข้างทางของถนน
ชาวบ้านส่วนมากไม่เห็นความสำคัญของการใช้เงินที่ประหยัดและอดออม
พบว่าเมื่อก่อนการทำนาของชาวบ้าน ส่วนใหญ่มีการใช้สารเคมีในการกำจัดศัตรูพืช
แต่ตอนนี้มีการใช้น้ำหมักชีวภาพกันบ้างแล้ว และมีผู้ที่รู้เกี่ยวกับน้ำหมักชีวภาพน้อยมาก
ทำให้ชาวบ้านบางส่วนต้องเอาเงินไปซื้อสารเคมี เพื่อการกำจัดศัตรูพืช
จากการสังเกต
พบว่ามีชาวบ้านส่วนใหญ่จะใช้จ่ายเงินสิ้นเปลืองไปกับสารเคมี
ซึ่งบ้างทีอาจจะทำให้มีสารเคมีตกค้างบ้าง เมื่อมองในภาพรวมแล้ว
ชุมชนมีสภาพของชุมชนค่อนข้างอ่อนแอขาดการรวมกลุ่มที่ดี
มีความสนใจในการรับรู้ข่าวสารน้อยมาก และขาดความเชื่อมั่นในตนเอง
ขาดประสบการณ์ในการประกอบอาชีพ จึงจัดเป็นชุมชนที่มีปัญหาอย่างยิ่ง
ต่อการพัฒนาแนวคิดทางด้านเศรษฐกิจ ดังนั้นการสร้างจิตสำนึกในการใช้จ่าย
อย่างประหยัด และเห็นคุณค่าทางด้านสิ่งแวดล้อมให้เกิดขึ้นกับประชาชนในชุมชนนี้
จึงเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็น การสร้างให้เกิดการมีส่วนร่วมของประชาชนและพัฒนาความรู้
ความเข้าใจ เกิดจิตสำนึก ตระหนัก และเห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อมสะอาดรอบชุมชน
และการอยู่ร่วมกันของชุมชนจะนำไปลู่การมีส่วนร่วมและการพึ่งตนเองของชุมชน
จากข้อมูลดังกล่าว
จึงสนใจที่จะทำการศึกษาเกี่ยวกับการทำน้ำหมักชีวภาพ
ซึ่งจะได้นำไปใช้ประโยชน์ในการทำการเกษตร
และใช้ในครัวเรือนซึ่งเป็นการประหยัดค่าใช้จ่ายของชาวบ้านในหมู่บ้าน
หลักการ
1. เป็นหลักสูตรที่มุ่งให้ความรู้และส่งเสริมให้ชาวบ้านได้ลดค่าใช้จ่ายในด้านเกาตรกรรม
2.
เป็นหลักสูตรที่จัดทำขึ้น
เพื่อตอบสนองต่อความอยู่ดีกินดีของประชากรในหมู่บ้าน
จุดประสงค์
1.
เข้าใจความหมายและความสำคัญของน้ำหมักชีวภาพ
2.
เข้าใจและสามารถจัดเตรียมวัสดุ
อุปกรณ์สำหรับการทำน้ำหมักชีวภาพ
3.
เข้าใจขั้นตอนและสามารถผสมส่วนประกอบต่างๆในการทำน้ำหมักชีวภาพ
4.
เข้าใจและสามารถผลปฏิบัติตามขั้นตอนการทำน้ำหมักชีวภาพต่างๆ
ได้
5.
เข้าใจหลักวิธีการและสามารถนำน้ำหมักชีวภาพไปใช้ประโยชน์ได้
กลุ่มเป้าหมาย
1.
ประชาชนทั่วไปที่มีความต้องการเรียนรู้และศึกษาเกี่ยวกับการทำน้ำหมักชีวภาพเพื่อการใช้ในชีวิตประจำวัน
2.
นักเรียนที่ต้องการเรียนรู้เกี่ยวกับการทำน้ำหมักชีวภาพเพื่อการศึกษาไปพัฒนาการเกษตร
ระยะเวลาเรียนและจำนวนหน่วยกิต
1.
ระยะเวลาของหลักสูตร
หลักสูตรการทำน้ำหมักชีวภาพใช้เวลาเรียน
รวม 50
ชั่วโมง
1.1
เรียนรู้เนื้อหา จำนวน 14 ชั่วโมง
1.2
เรียนรู้จากการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมและการทำกิจกรรมตามที่กำหนด จำนวน
36ชั่วโมง
2.
จำนวนหน่วยกิต
หลักสูตรการทำน้ำหมักชีวภาพมีค่าเท่ากับ 5
หน่วยกิต (ระยะเวลาการเรียนรู้ 10
ชั่วโมงเท่ากับ 1หน่วยกิต)
โครงสร้างหลักสูตร
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับน้ำหมักชีวภาพ
-
ศึกษาเนื้อหาจำนวน 4 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับน้ำหมักชีวภาพ
-
เนื้อหาศึกษาเนื้อหาจำนวน
4 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่
3 กรรมวิธีการทำน้ำหมักชีวภาพ
-
ศึกษาเนื้อหาจำนวน 3 ชั่วโมง
-
ทำกิจกรรมจำนวน 7
ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่
4 น้ำหมักชีวภาพสูตรต่างๆ
-
ศึกษาเนื้อหาจำนวน 3 ชั่วโมง
-
ทำกิจกรรมจำนวน 12
ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่
5 ประโยชน์ของน้ำหมักชีวภาพและวิธีการนำไปใช้
-
ศึกษาเนื้อหาจำนวน 3 ชั่วโมง
-
ทำกิจกรรมจำนวน 14
ชั่วโมง
โครงสร้างหลักสูตร
เนื้อหาการเรียนรู้
|
จุดประสงค์การเรียนรู้
|
เนื้อหา
|
สื่อ/วัสดุอุปกรณ์
|
จำนวนชั่วโมง
|
|
ทฤษฎี
|
ปฏิบัติ
|
||||
1.
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับน้ำหมักชีวภาพ
|
1. ผู้เรียนสามารถบอกความสำคัญ
ของน้ำหมักชีวภาพและสามารถบอการนำวัสดุในท้องถิ่นมาเป็นส่วนผสมได้
|
1. ความหมายและความสำคัญของน้ำหมักชีวภาพ
2. การนำวัสดุในท้องถิ่นมาเป็นส่วนผสม
|
– ชุดวิชา
– ภาพประกอบ\
– วัตถุดิบ
|
4
|
|
2. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับน้ำหมักชีวภาพ
|
1.
ผู้เรียนสามารถบอกข้อดีของการทำน้ำหมักชีวภาพและข้อควรรู้
2.
ผู้เรียนสามารถบอกข้อควรระวังในการใช้น้ำหมักชีวภาพ
|
1.
ข้อดีและจุดเด่นของการทำน้ำหมักชีวภาพ
2.
ข้อควรระวังในการใช้น้ำหมักชีวภาพ
|
– ชุดวิชา
– ภาพประกอบ\
|
4
|
|
รายวิชา
|
จุดประสงค์การเรียนรู้
|
เนื้อหา
|
สื่อ/วัสดุอุปกรณ์
|
จำนวนชั่วโมง
|
|
ทฤษฎี
|
ปฏิบัติ
|
||||
3. กรรมวิธีการทำน้ำหมักชีวภาพ
|
1.
ผู้เรียนสามารถบอกวิธีการเตรียมวัสดุสำหรับการทำน้ำหมักชีวภาพ
2.
ผู้เรียนสามารถบอกขั้นตอนการทำน้ำหมักชีวภาพ
3.
ผู้เรียนสามารถปฏิบัติตามขั้นตอนการทำน้ำหมักชีวภาพได้อย่างถูกต้อง
|
1.
การเตรียมวัสดุสำหรับทำน้ำหมักชีวภาพ
2.
ขั้นตอนการทำน้ำหมักชีวภาพ
|
–
ชุดวิชา
–
ภาพประกอบ
–
วัตถุดิบในการทำน้ำหมักชีวภาพ
|
3
|
7
|
4. น้ำหมักชีวภาพสูตรต่างๆ
|
1.
ผู้เรียนสามารถบอกขั้นตอนการทำน้ำหมักชีวภาพสูตรกำจัดศัตรูพืช
2.
ผู้เรียนสามารถบอกขั้นตอนการทำน้ำหมักชีวภาพสูตรซักล้าง
|
1.
สูตรกำจัดศัตรูพืช
2.
สูตรซักล้าง
|
–
ชุดวิชา
–
ภาพประกอบ
–
วัตถุดิบในการทำน้ำหมักชีวภาพ
|
3
|
12
|
รายวิชา
|
จุดประสงค์การเรียนรู้
|
เนื้อหา
|
สื่อ/วัสดุอุปกรณ์
|
จำนวนชั่วโมง
|
|
ทฤษฎี
|
ปฏิบัติ
|
||||
5. ประโยชน์ของน้ำหมักชีวภาพและวิธีการนำไปใช้
|
1.
ผู้เรียนสามารถบอกประโยชน์และวิธีการนำไปใช้น้ำหมักชีวภาพ
2.
ผู้เรียนสามารถบอกวิธีการดูแลและขั้นตอนการเก็บรักษาน้ำหมักชีวภาพได้อย่างถูกต้อง
3.
ผู้เรียนสามารถปฏิบัติตามขั้นตอนการดูแลและการเก็บรักษาน้ำหมักชีวภาพได้อย่างถูกต้อง
|
1.
น้ำหมักชีวภาพใช้ในการเกษตร
2.
น้ำหมักชีวภาพใช้ในครัวเรือน
3.
ขั้นตอนการดูแลและการเก็บรักษา
|
–
ชุดวิชา
–
ภาพประกอบ
|
3
|
14
|
สื่อการเรียนรู้
สื่อการเรียนรู้ตามหลักหลักสูตรการทำน้ำหมักชีวภาพนั้น
ได้จัดทำเป็นรูปแบบของบอร์ดที่เกี่ยวข้องกับการทำน้ำหมักชีวภาพซึ่งจะจัดเกี่ยวกับการให้ความรู้แก่กลุ่มเป้าหมาย
โดยอาจจะเชิญวิทยากรผู้เชี่ยวชาญซึ่งอาจจะเป็นผู้เชี่ยวชาญทาการทำน้ำหมักชีวภาพ
ซึ่งประกอบด้วยสื่อการสอน ดังนี้
1. ใบประกอบการเรียนรู้ เช่น เอกสารเกี่ยวกับการทำน้ำหมักชีวภาพ
2. วิดีโอ เกี่ยวกับการทำน้ำหมักชีวภาพซึ่งจะช่วยให้ผู้ฟังสนใจในเรื่องที่เราจะบรรยายมากกว่าการพูดเพียงอย่างเดียว
ซึ่ง วิดีโอที่จะนำมาเป็นวิดีโอเกี่ยวกับการทำน้ำหมักชีวภาพ และให้ดูการเปรียบเทียบเชิงผลผลิตระหว่างผู้ที่ใช้สารเคมีกับการทำน้ำหมักชีวภาพ
เพื่อให้กลุ่มเป้าหมายเกิดความตระหนักมากขึ้น
3. กิจกรรมต่างๆ
เพื่อให้กลุ่มชาวบ้านได้ทำน้ำหมักชีวภาพใช้เอง
กระบวนการเรียนรู้
ขั้นตอนที่
1 สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับหลักสูตรและวิธีการเรียนรู้ โดยการศึกษาข้อมูลจากคู่มือและวีดีทัศน์ปฐมนิเทศ
บุคคลที่สามารถให้ความรู้ได้
ขั้นตอนที่
2 วางแผนการเรียนรู้ด้วยตนเอง โดยในเบื้องต้นต้องเตรียมความพร้อมของตนเอง
และเวลาเพื่อการเรียนรู้ ซึ่งในการวางแผนการเรียนรู้ต้องกำหนดระยะเวลาการศึกษา
การทดลองและฝึกปฏิบัติในแต่ละหน่วยการเรียนรู้
ผู้เรียนอาจปรับหรือยืดหยุ่นได้ตามความเหมาะสมกับพื้นฐานและประสบการณ์ที่มีอยู่
และตนเองต้องมีความรู้เพียงพอด้วย
ขั้นตอนที่
3 ศึกษาเนื้อหาและทำกิจกรรมหรือลงมือปฏิบัติ
การวัดผลประเมินผล
ทำการวัดและประเมินผล
โดยดูจากจำนวนผู้เข้าร่วมอบรมและให้ความรู้เรื่อง “การทำน้ำหมักชีวภาพ” และจำนวนผู้เข้าร่วมทำกิจกรรมการทำน้ำหมักชีวภาพ
ซึ่งเกณฑ์การประเมินผล 50% ของจำนวนประชากรทั้งหมด
การจบหลักสูตร
กลุ่มผู้เรียนที่จะได้รับการพิจารณาให้จบหลักสูตรการทำน้ำหมักชีวภาพ
จะต้องได้คะแนนการประเมินในส่วนของการเข้าร่วมอบรมและการเข้าร่วมกิจกรรมการทำน้ำหมักชีวภาพ
ไม่น้อยกว่า 50%ของผู้เข้าอบรม
คณะผู้จัดทำ
ที่ปรึกษา
อาจารย์วัยวุฒ
อินทวงศ์
รวบรวมเนื้อหาและจัดทำต้นฉบับ
นางสาวรัตนาภรณ์ โกสล
ฝ่ายอุปกรณ์
สถานที่ และจัดทำสื่อ
นายฐิตินันท์
อาจหนู
ผู้พิมพ์ต้นฉบับ
นางสาวรัฐดาภรณ์ เกตุหนู
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น